Ptasia Grypa w 2025 Roku: Epidemia o Bezprecedensowej Skali i Jej Konsekwencje dla Polskiego Drobiorstwa -

Od początku 2025 roku polskie rolnictwo mierzy się z największą w ostatniej dekadzie epidemią ptasiej grypy, która przybrała rozmiary katastrofy gospodarczej i weterynaryjnej. Według danych Głównego Inspektoratu Weterynarii na dzień 25 marca 2025 r. liczba potwierdzonych ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) przekroczyła 52 przypadki, prowadząc do utylizacji ponad 3,7 mln sztuk drobiu5. To wartość przewyższająca całoroczne straty z 2024 roku, kiedy zutylizowano 3,2 mln ptaków6. Epidemia rozprzestrzenia się w geometrycznym tempie, obejmując kolejne województwa i generując straty szacowane na setki milionów złotych.

Dynamika Rozprzestrzeniania się Wirusa

Geografia Epidemii

Główne ogniska choroby koncentrują się w województwach mazowieckim (14 ognisk) i wielkopolskim (11 ognisk), gdzie zlokalizowane są największe fermy drobiu w kraju1 4. W marcu 2025 r. odnotowano ekspansję wirusa na północ (woj. warmińsko-mazurskie) i południe (woj. małopolskie), gdzie w miejscowościach takich jak Siepraw czy Platyny wybito ponad 328 tys. sztuk drobiu1 2.

Szczególnie niepokojący jest przypadek wsi Orla w powiecie krotoszyńskim, gdzie w ciągu tygodnia wykryto trzy ogniska, wymagające utylizacji 320 tys. ptaków (50 tys. indyków i 270 tys. kur)2. Mechanizm rozprzestrzeniania się wirusa obejmuje zarówno migracje dzikich ptaków wodnych (gęsi, kaczek), jak i czynnik ludzki – badania potwierdzają przenoszenie patogenu przez odzież, sprzęt rolniczy i środki transportu2 5.

Statystyki Śmiertelności

Analiza miesięcznego przyrostu ognisk pokazuje dramatyczne przyspieszenie epidemii:

Styczeń 2025: 12 ognisk (ok. 800 tys. sztuk drobiu)
Luty 2025: 20 ognisk (1,7 mln sztuk)
Marzec 2025 (do 25.03): 20 ognisk (1,2 mln sztuk)3 5

Średnia śmiertelność w zainfekowanych stadach sięga 98-100%, przy czym objawy kliniczne rozwijają się w ciągu 24-48 godzin od zakażenia3 5. Do charakterystycznych symptomów należą:

Nagłe padnięcia bez widocznych przyczyn (60-70% przypadków)
Sinica grzebieni i dzwonków (90% zakażonych stad)
Obrzęki głowy i szyi (45% przypadków)
Biegunka ze śluzowatym kalibertem (80% ptaków)3 5

Skutki Gospodarcze i Społeczne

Straty w Przemyśle Drobiarskim

Utrata 3,7 mln sztuk drobiu przełożyła się na:

Spadek produkcji jaj o 18% w skali kraju (szacunki Krajowej Izby Producentów Drobiu)
Wzrost cen mięsa drobiowego o 22% w porównaniu z grudniem 2024 r.
Paraliż eksportu – 14 krajów (w tym Japonia i Arabia Saudyjska) wprowadziło embargo na polski drób4 6

Kryzys najdotkliwiej uderzył w średnie gospodarstwa rodzinne (50-100 tys. sztuk), które stanowią 65% wszystkich dotkniętych epidemią podmiotów. W przypadku fermy w Margonińskiej Wsi (woj. wielkopolskie) utylizacja 90 tys. kur hodowlanych oznacza stratę ok. 4,5 mln zł przy średniej cenie nioski 50 zł/szt4.

Restrykcje Weterynaryjne

W ramach zwalczania epidemii wyznaczono:

Strefy zapowietrzone (promień 3 km od ogniska) – 78 obszarów obejmujących łącznie 2200 km²
Strefy zagrożone (promień 10 km) – 52 obszary o łącznej powierzchni 16 500 km²2 4

W strefach tych obowiązuje:

Zakaz przemieszczania drobiu bez zgody powiatowego lekarza weterynarii
Nakaz dezynfekcji wszystkich pojazdów wjeżdżających i wyjeżdżających
Kontrola obrotu jajami wylęgowymi (wstrzymanie dostaw z 39 ferm)4

Wyzwania w Zwalczaniu Epidemii

Problemy Logistyczne

Utylizacja milionów ptaków napotyka na bariery organizacyjne:

Niewystarczająca liczba utylizatorów – tylko 12 firm posiada certyfikaty UE do przetwarzania odpadów weterynaryjnych
Limit spalarni odpadów – 380 ton dziennie przy zapotrzebowaniu 520 ton3 5

W województwie mazowieckim czas od zgłoszenia ogniska do rozpoczęcia utylizacji wydłużył się z 48 do 96 godzin, co zwiększa ryzyko rozprzestrzeniania wirusa1.

Kontrowersje Dotyczące Odszkodowań

System rekompensat budzi zastrzeżenia hodowców:

Stawka za utylizowaną kurę niosek: 35 zł/szt. (60% wartości rynkowej)
Brak odszkodowań za straty pośrednie (przerwy w produkcji)
Opóźnienia w wypłatach (średnio 78 dni od zgłoszenia)4 6

W efekcie 23% dotkniętych epidemią gospodarstw rozważa całkowite zaprzestanie działalności5.

Perspektywy i Rekomendacje

Postęp w Badaniach Nad Szczepionkami

Naukowcy z Uniwersytetu w Utrechcie ogłosili w marcu 2025 r. przełom w pracach nad rekombinowaną szczepionką mRNA, która w testach na kurach osiągnęła 92% skuteczności przeciwko szczepowi H5N15. Wdrożenie preparatu do użytku komercyjnego przewidziano na 2026 r., co rodzi nadzieje na długofalową kontrolę choroby.

Działania Prewencyjne

Eksperci Polskiego Związku Hodowców Drobiu rekomendują:

Inwestycje w systemy bioasekuracji (śluzy dezynfekcyjne, filtry powietrza) – koszt 120 zł/m²
Monitoring migracji ptaków z wykorzystaniem dronów wyposażonych w kamery termowizyjne
Szkolenia pracowników ferm w zakresie identyfikacji wczesnych objawów HPAI

Prognozy na II Kwartał 2025

Analitycy Instytutu Ekonomiki Rolnictwa przewidują dalszą eskalację epidemii ze względu na:

Wiosenne migracje ptaków – szacowany napływ 2,5 mln dzikich ptaków z Afryki Północnej
Niedobory środków dezynfekcyjnych – zapasy wystarczą jedynie na 6 tygodni
Presję klimatyczną – wyższe temperatury sprzyjają mutacjom wirusa3 5

W najczarniejszym scenariuszu straty do końca czerwca 2025 mogą sięgnąć 6 mln sztuk drobiu, co wymusi interwencję finansową UE z funduszu kryzysowego.

Podsumowanie

Epidemia ptasiej grypy w 2025 roku ujawniła systemowe słabości polskiego drobiarstwa – od niewydolnego systemu wczesnego ostrzegania po brak strategicznych rezerw środków dezynfekcyjnych. Koszt kryzysu, szacowany na 1,2 mld zł, zmusza do rewizji modelu produkcji drobiu w kierunku większej dywersyfikacji geograficznej i technologicznej. Sukces w walce z HPAI zależy od synergii trzech czynników: przyspieszenia prac nad szczepionkami, modernizacji infrastruktury fermowej oraz budowy krajowego systemu szybkiego reagowania kryzysowego.

Ptasia Grypa w 2025 Roku: Epidemia o Bezprecedensowej Skali i Jej Konsekwencje dla Polskiego Drobiorstwa